Ο μυκηναϊκός οικισμός των Λαζάρηδων (εικ. 1, τοπογραφικό σχέδιο), κοντά στο σύγχρονο ομώνυμο χωριό,  βρίσκεται περίπου στο μέσον της ανατολικής πλευράς της Αίγινας. Αν και μακριά από τη θάλασσα, είχε άμεση εποπτεία των θαλάσσιων δρόμων του Σαρωνικού, με αποτέλεσμα να εξελιχθεί στο πιο σημαντικό κέντρο του νησιού κατά τη διάρκεια του 14ου και 13ου αι. π. Χ, την περίοδο των ανακτορικών χρόνων, όταν η Κολώνα έχει πλέον χάσει την δύναμή της.  Όμως, η  ανεύρεση κεραμικής της ΜΕ ΙΙΙ/ΥΕ Ι περιόδου, υποδεικνύει την παρουσία εγκατάστασης ήδη από τον 16ο αι., ενδεχομένως από κατοίκους της Κολώνας.  Επίσης,  ΥΕ ΙΙ (εικ. 2) και ΥΕ ΙΙΙΑ1 εκλεκτή εισηγμένη αλλά και τοπικής κατασκευής κεραμική πιστοποιεί τη συνέχεια της κατοίκησης εκεί και κατά τον 15ο αι.

Χάρη στην ασφάλεια της θέσης, την επάρκεια σε αγαθά διαβίωσης, την ανάπτυξη βιοτεχνικής παραγωγής μαγειρικών χυτρών και, πιθανόν, πίθων, και στην επιδέξια διαχείριση των εξαγωγών με διάφορα προϊόντα, όπως τα μαγειρικά και αποθηκευτικά σκεύη (εικ. 3 και 4), που εντοπίζονται προς Β, μέχρι τον Παγασητικό κόλπο, τον κρόκο, όπως αποδεικνύεται από τις μεταγενέστερες πηγές και από τα μικρού βάρους σταθμά (20γρ), μεταξύ των διαφόρων που έχουν έρθει στο φως, κάποιων εισηγμένων από την ανατολική Mεσόγειο (εικ.5), την στυπτηρία (alum), η παρουσία της οποίας στο νησί προκύπτει από αρχειακά έγγραφα του 19ου και του 20ου αι. , και κάποιων άλλων ακόμη.

Η δημιουργία του οικισμού στην ενδοχώρα της ανατολικής Αίγινας  είχε, ενδεχομένως, σκοπό  την εξασφάλιση της αυτονομίας του, καθώς, όπως προκύπτει από τα ευρήματα, δεν φαίνεται να ανήκε σε ανακτορικό περιβάλλον, αν και ακολουθούσε τις καλλιτεχνικές εκφράσεις και τα τεχνολογικά επιτεύγματα των ανακτορικών εργαστηρίων, συμμετέχοντας, ανεξάρτητα, στο εμπορικό δίκτυο της εποχής στον Αργοσαρωνικό.  

Η  κατάρρευση του ανακτορικού συστήματος απέκοψε τον οικισμό των Λαζάρηδων από τις πηγές πλουτισμού και ευημερίας στην αρχή του 12ου αι., οπότε και εγκαταλείπεται, χωρίς να καταστραφεί, με διάφορα πολύτιμα αντικείμενα να έχουν απομείνει στη θέση τους. 

Στα ΒΔ του οικισμού εντοπίστηκε το νεκροταφείο του με κτιστούς θαλαμοειδείς τάφους, που περιείχαν, αν και συλημένοι, ενδιαφέροντα ευρήματα.

Από την επιφανειακή έρευνα που άρχισε το 2002 στην ευρύτερη περιοχή και  την ανασκαφή του οικισμού που ξεκίνησε το 2009, έρευνα που συνεχίζεται ακόμη, προήλθε ποικίλο υλικό που προσδιορίζει τον αστικό χαρακτήρα της εγκατάστασης.

Εν τούτοις, ακόμη αναζητούνται απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα.