1. Στόχοι και περιεχόμενο

Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ιδρύθηκε το ακαδημαϊκό έτος 1990-1991 και λειτουργεί χωρίς δίδακτρα, βάσει του Νόμου 2083/92, προσαρμοζόμενο στις ισχύουσες διατάξεις του Νόμου Μεταπτυχιακών Σπουδών 3685/2008. Το Πρόγραμμα θα λειτουργήσει μέχρι το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 11^α του άρθ. 80 του Ν. 4009/2011 (ΦΕΚ 195/Α’) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (ΦΕΚ 2310/Β’, 17-9-2013). Ο παρών κανονισμός ισχύει έως τις 31 Αυγούστου 2019, ημερομηνία λήξης του τρέχοντος ΠΜΣ.

Στόχοι του είναι:

α) η προσφορά σε συγκεκριμένο αριθμό επιλεγμένων σπουδαστών δέσμης σεμιναρίων που αποβλέπουν στην ειδίκευση (ανάπτυξη των γνώσεων και εμβάθυνση στην έρευνα και τις μεθόδους της) στους τομείς των γνωστικών αντικειμένων που διδάσκονται στο Τμήμα και

β) η οργάνωση, καθοδήγηση και υποστήριξη πρωτότυπης επιστημονικής έρευνας στους ανωτέρω τομείς για τη σύνταξη Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας (ΜΔΕ).

Τα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκονται στο Τμήμα είναι τα ακόλουθα:

1. Προϊστορική Αρχαιολογία
2. Κλασική Αρχαιολογία
3. Βυζαντινή Αρχαιολογία
4. Ιστορία της Νεότερης Τέχνης
5. Ιστορία της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας
6. Βυζαντινή Ιστορία
7. Οθωμανική Ιστορία[1]
8. Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία
9. Ευρωπαϊκή Ιστορία

2. Διοίκηση

Αρμόδια για την παρακολούθηση και το συντονισμό της λειτουργίας του ΠΜΣ είναι η Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΣΕΜΣ), η οποία συγκροτείται από τους εκπροσώπους των γνωστικών αντικειμένων, τον Πρόεδρο του Τμήματος, τους Διευθυντές των Τομέων και τον εκάστοτε Διευθυντή του ΠΜΣ. Στις εργασίες της ΣΕΜΣ παρίσταται και ένας εκπρόσωπος των μεταπτυχιακών σπουδαστών, ο οποίος δεν έχει δικαίωμα ψήφου.

Η ΣΕΜΣ συγκαλείται σε συνεδρίες από τον Διευθυντή/την Διευθύντρια Μεταπτυχιακών Σπουδών, θέση που καταλαμβάνει μέλος ΔΕΠ από τις δύο ανώτερες βαθμίδες με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης Ειδικής Σύνθεσης (ΓΣΕΣ) (Ν. 3685/2008, άρθρο 2, §δ) και την αντιπροσωπεύει στην Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών που λειτουργεί σε επίπεδο ΑΕΙ. Η ΣΕΜΣ εισηγείται τον αριθμό των εισακτέων κάθε έτους λαμβάνοντας υπ’ όψη τις αναλογίες για τους υποτρόφους του Ι.Κ.Υ. και των ανταλλαγών, επιλέγει τους σπουδαστές κάθε έτους, συντονίζει τα ετήσια προγράμματα της δέσμης, εισηγείται την απονομή υποτροφιών και ασκεί γενικά εποπτεία της όλης λειτουργίας των μεταπτυχιακών σπουδών, συμπεριλαμβανομένης της εισήγησης για διαγραφή των σπουδαστών που δεν έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους. Στο τέλος κάθε ακαδημαϊκού έτους υποβάλλει στη ΓΣΕΣ απολογισμό της πορείας του προγράμματος.

Η ΓΣΕΣ συνέρχεται τουλάχιστον τέσσερις φορές κάθε χρόνο. Επικυρώνει την εισήγηση της ΣΕΜΣ για τον αριθμό των εισακτέων, γνωστοποιεί στο Ι.Κ.Υ. και το Υ.ΠΑΙ.Θ. τον αριθμό των υποτρόφων που μπορεί να εξυπηρετήσει το πρόγραμμα κατά το επόμενο ακαδημαϊκό έτος, επικυρώνει τις αποφάσεις της ΣΕΜΣ για την επιλογή των επιτυχόντων στις συνεντεύξεις, τη λειτουργία των προγραμμάτων, τη βαθμολογία των σπουδαστών και απονέμει τα μεταπτυχιακά διπλώματα. Επίσης, επικυρώνει την εισήγηση της ΣΕΜΣ για τη διαγραφή των σπουδαστών που δεν έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους. Τέλος, εξουσιοδοτεί τη ΣΕΜΣ για τη διεύθυνση των μεταπτυχιακών σπουδών κατά το ερχόμενο ακαδημαϊκό έτος και την αντιμετώπιση των σχετικών θεμάτων.

Η ΣΕΜΣ διαθέτει Γραμματεία που τηρεί το μητρώο και το αρχείο των σπουδαστών καθώς και τα πρακτικά των συνεδριών της, εκδίδει τα αναγκαία πιστοποιητικά και διεκπεραιώνει την αλληλογραφία για τις μεταπτυχιακές σπουδές και τις συνδεόμενες με αυτές ανταλλαγές σπουδαστών. Επίσης, προσφέρει γραμματειακή υποστήριξη στην οργάνωση των επιστημονικών εκδηλώσεων του ΠΜΣ.

3. Διδακτικό προσωπικό

Το διδακτικό προσωπικό του ΠΜΣ ορίζεται κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 5 του Ν. 3685/2008[2].Οι εξωτερικοί συνεργάτες προτείνονται από τα μέλη κάθε γνωστικού αντικειμένου στον αρμόδιο Τομέα, ο οποίος και εισηγείται στη ΣΕΜΣ.

Τα κατ’ έτος προσφερόμενα σεμινάρια καθορίζονται από τα οικεία γνωστικά αντικείμενα και αναγράφονται στον ετήσιο Οδηγό Σπουδών, που εγκρίνεται από την ΣΕΜΣ. Η ΣΕΜΣ συζητεί τις προτάσεις, φροντίζει για τη συνοχή των προγραμμάτων της δέσμης και για τη δημιουργία των κατάλληλων όρων πραγματοποίησής τους. Στον Οδηγό Σπουδών περιγράφεται αναλυτικά η εκπαιδευτική διαδικασία, με τις υποχρεώσεις διδασκόντων και διδασκομένων.

4. Διάρθρωση σπουδών

Η διάρκεια φοίτησης για την απονομή του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών ορίζεται:

α) διετής πλήρους παρακολούθησης (τέσσερα διδακτικά εξάμηνα) ή

β) τριετής μερικής παρακολούθησης (έξι διδακτικά εξάμηνα).

Οι επιτυχόντες φοιτητές δηλώνουν την διάρκεια φοίτησης που επιλέγουν να ακολουθήσουν (διετή ή τριετή) κατά την εγγραφή τους. Υπάρχει δυνατότητα μεταπήδησης από τη διετή (πλήρους παρακολούθησης) στην τριετή (μερικής παρακολούθησης) μόνο για σοβαρούς λόγους.

Τα σεμιναριακά μαθήματα που προσφέρονται ανά ειδίκευση στο πλαίσιο του ΠΜΣ του Τμήματος ανά διετία είναι τουλάχιστον 6 (έξι). Η θεματολογία και η βιβλιογραφία των μαθημάτων περιέχονται στον Οδηγό Σπουδών, ο οποίος αναρτάται στο διαδίκτυο ετησίως. Τα σεμινάρια είναι εξαμηνιαία. Διδάσκονται επί τρίωρο κάθε εβδομάδα καθ’ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου. Κατά την έναρξη των μαθημάτων ο διδάσκων αναλύει το πρόγραμμα του σεμιναρίου, προσδιορίζει τα επί μέρους θέματα που θα εξετασθούν, κατανέμει τις υποχρεώσεις και τις εργασίες των μετεχόντων και υποδεικνύει την αναγκαία βιβλιογραφία. Τα μαθήματα διεξάγονται στην ελληνική γλώσσα με δυνατότητα προσφοράς μαθημάτων στην αγγλική από επισκέπτη καθηγητή προερχόμενο από ΑΕΙ της αλλοδαπής.

Κάθε σπουδαστής μπορεί να παρακολουθεί σε κάθε εξάμηνο μέχρι και τρία σεμιναριακά μαθήματα, σύμφωνα με το προσωπικό του πρόγραμμα, το οποίο διαμορφώνεται κατά τις ρυθμίσεις του κανονισμού και σε συνεργασία με τον επόπτη του, ο οποίος ενημερώνει στη συνέχεια γραπτώς τη ΣΕΜΣ.

Κατά τη διάρκεια της φοίτησης ο φοιτητής οφείλει να ολοκληρώσει επιτυχώς έξι σεμινάρια και να εξεταστεί επιτυχώς στην Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία ειδίκευσης (ΜΔΕ).

5. Προϋποθέσεις και διαδικασίες ένταξης

Ο αριθμός των εισακτέων κατ’ έτος (62 κατ’ ανώτατο όριο) καθορίζεται από τη ΓΣΕΣ του Τμήματος ύστερα από εισήγηση της ΣΕΜΣ λαμβανομένου υπ’ όψη του αριθμού των υπηρετούντων ανά γνωστικό αντικείμενο μελών ΔΕΠ και του αριθμού των ενεργών φοιτώντων ήδη σπουδαστών. Στον αριθμό αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται οι σπουδαστές που προέρχονται από το προπαρασκευαστικό στάδιο (δύο (2) ανά γνωστικό αντικείμενο) (βλ. παρακάτω §Β). Στην εισήγηση αυτή διατυπώνονται συνολικά οι προτάσεις των Τομέων σχετικά με τις δυνατότητες επίβλεψης μεταπτυχιακών σπουδαστών από μέλη ΔΕΠ των αντιστοίχων γνωστικών αντικειμένων. Στις δυνατότητες αυτές λαμβάνονται υπ’ όψιν και οι ανάγκες εξυπηρέτησης των προγραμμάτων του Ι.Κ.Υ., των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και των προγραμμάτων ανταλλαγών του Υ.ΠΑΙ.Θ.

Ο συνολικός αριθμός των ενεργών[3] μεταπτυχιακών σπουδαστών του προγράμματος δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 110.

Για την ένταξη απαιτείται πτυχίο αντίστοιχου Τμήματος ελληνικού ή αναγνωρισμένου ομοταγούς ξένου πανεπιστημίου και επαρκής γνώση της ελληνικής καθώς και τουλάχιστον μιας από τις κύριες ευρωπαϊκές γλώσσες (κατωτέρω περιγράφεται η δυνατότητα εισόδου στο ΠΜΣ κατόχων άλλων πτυχίων).[4]

Οι ενδιαφερόμενοι υποβάλουν στη Γραμματεία Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος (Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, 4^ος όροφος, γραφείο 404) τα παρακάτω δικαιολογητικά:

- Αίτηση ένταξης στο ΠΜΣ

- Αντίγραφο πτυχίου ελληνικού ή αναγνωρισμένου ομοταγούς ξένου Πανεπιστημίου

- Αναλυτική βαθμολογία προπτυχιακών μαθημάτων

- Σεμιναριακές εργασίες, εάν υπάρχουν, ιδιαίτερα εκείνες που σχετίζονται με το γνωστικό αντικείμενο ειδίκευσης

- Βεβαιώσεις συμμετοχής σε ανασκαφές, σεμινάρια κ.λπ.

- Αντίγραφο πτυχίου μίας ξένης γλώσσας ή περισσοτέρων -εάν υπάρχουν- (επιπέδου τουλάχιστον Β2).

- Βιογραφικό σημείωμα

Οι αιτήσεις υποβάλλονται στο διάστημα: 1-20 Ιουνίου και 1-10 Σεπτεμβρίου[5]. Οι διαδικασίες ένταξης πραγματοποιούνται κατά τα τέλη Σεπτεμβρίου – αρχές Οκτωβρίου κάθε έτους και έχουν ανά κατηγορία σπουδαστών ως εξής:

Α) Πτυχιούχοι Τμημάτων Ιστορίας ή/ και Αρχαιολογίας ή άλλων ισοτίμων ΑΕΙ της Ελλάδας και του εξωτερικού

Η επιλογή τους γίνεται από επιτροπή μελών ΔΕΠ κάθε γνωστικού αντικειμένου υπό την εποπτεία της ΣΕΜΣ επί τη βάσει:

α) Γραπτής εξέτασης σε θέματα συνθετικού χαρακτήρα σχετικά με το γνωστικό αντικείμενο στο οποίο επιθυμεί να ενταχθεί ο υποψήφιος και σε ύλη που έχει προηγουμένως ανακοινωθεί / αναρτηθεί στο διαδίκτυο ανά γνωστικό αντικείμενο. Τα θέματα επιλέγονται από τους οικείους εξεταστές λίγο πριν από την εξέταση.

β) Προφορικής εξέτασης-συνέντευξης, στην οποία υποβάλλεται ο υποψήφιος. Κατά τη συνέντευξη ελέγχονται οι γνώσεις των υποψηφίων σε τρία μαθήματα της ειδίκευσης που έχουν επιλέξει επί της δεδομένης ύλης, καθώς και η δυνατότητά τους να πραγματοποιήσουν πρωτότυπη έρευνα. Συνεκτιμάται ο γενικός βαθμός του πτυχίου, και κυρίως των σχετικών με την ειδίκευσή τους προπτυχιακών μαθημάτων, η επίδοση σε σεμιναριακές εργασίες, η γνώση περισσοτέρων της μιας ξένων γλωσσών, και, εφ’ όσον υπάρχει, η ερευνητική δραστηριότητα. Στη συνέντευξη συμμετέχουν μέλη ΔΕΠ του γνωστικού αντικειμένου στο οποίο η/ο υποψήφια/ος επιθυμεί να ειδικευτεί, των οποίων ο αριθμός συνιστάται να μην υπερβαίνει τους πέντε (5).

Για την τελική βαθμολογία ισχύει ποσοστό 50% για τη γραπτή εξέταση και 50% για την προφορική συνέντευξη. Προκειμένου να ενταχθεί στο πρόγραμμα ο υποψήφιος οφείλει να συγκεντρώσει μέσο όρο βαθμολογίας τουλάχιστον επτά (7).

Οι υπότροφοι του Ι.Κ.Υ., οι υπότροφοι του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας και οι αρχαιολόγοι-υπάλληλοι της Ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας (που υποβάλλουν αναλυτικό φάκελο της ερευνητικής δραστηριότητάς τους και αντίτυπα των επιστημονικών δημοσιευμάτων τους) απαλλάσσονται από τη γραπτή εξέταση και κατά την προφορική συνέντευξη κρίνονται με βάση τον έλεγχο των γνώσεών τους στην ύλη του γνωστικού αντικειμένου, τα υπόλοιπα στοιχεία, καθώς και τη δυνατότητα προσαρμογής τους στο πρόγραμμα. Εάν η υποψηφιότητα συνοδεύεται από ικανό αριθμό δημοσιευμένων επιστημονικών εργασιών σε έγκριτα περιοδικά, είναι δυνατή η απαλλαγή τους έως τρία σεμιναριακά μαθήματα. Την απαλλαγή εισηγείται στη ΣΕΜΣ ο επόπτης σπουδών κατόπιν γνωμοδότησης των μελών ΔΕΠ του οικείου γνωστικού αντικειμένου.

Β) Πτυχιούχοι άλλων Τμημάτων (πλην Ιστορίας ή / και Αρχαιολογίας).

Οι πτυχιούχοι αυτοί έχουν τις ακόλουθες επιλογές:

• Είτε να μετάσχουν στη διαδικασία εισαγωγής (γραπτή εξέταση και προφορική εξέταση-συνέντευξη).
• Είτε να ακολουθήσουν την διαδικασία της προπαρασκευής (προπαρασκευαστικό στάδιο). Στην περίπτωση αυτή, η επιλογή τους για ένταξη γίνεται σε δύο φάσεις:

α) Με ειδική συνέντευξη ελέγχου βασικής υποδομής στο γνωστικό αντικείμενο από την επιτροπή του σχετικού γνωστικού αντικειμένου.

Οι επιλεγέντες, όχι περισσότεροι των δύο (2) ανά γνωστικό αντικείμενο, υποχρεούνται εντός ενός ακαδημαϊκού έτους να παρακολουθήσουν και να εξεταστούν επιτυχώς (με βαθμό τουλάχιστον 7) σε πέντε (5) προπτυχιακά μαθήματα του σχετικού γνωστικού αντικειμένου που θα τους υποδείξει ο επιβλέπων καθηγητής και θα έχουν ως εξής: α) δύο μαθήματα κορμού, β) δύο μαθήματα ειδίκευσης και γ) ένα σεμιναριακό μάθημα.

β) Μετά την επιτυχία τους στις εξετάσεις των παραπάνω μαθημάτων, κατά το επόμενο ακαδημαϊκό έτος, απαλλάσσονται από τη γραπτή εξέταση και προσέρχονται μόνο στην προβλεπόμενη και για τους υπόλοιπους υποψηφίους συνέντευξη· εκεί, ελέγχονται οι γνώσεις των υποψηφίων σε τρία μαθήματα της ειδίκευσης και στις ξένες γλώσσες[6], και, ανάλογα με τα αποτελέσματα της εξέτασης (βαθμολόγηση τουλάχιστον με 7 (επτά), εντάσσονται οριστικά ή όχι στο ΠΜΣ.

Οι πτυχιούχοι άλλων Τμημάτων που έχουν εισαχθεί με κατατακτήριες εξετάσεις στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, δεν έχουν την δυνατότητα παράλληλης παρακολούθησης του προπαρασκευαστικού σταδίου του ΠΜΣ.

Κάτοχοι Διπλώματος Ειδίκευσης Μεταπτυχιακών Σπουδών άλλων Τμημάτων (συναφών με το αντικείμενο στο οποίο επιθυμούν να ειδικευθούν) εντάσσονται στο ΠΜΣ του Τμήματος χωρίς γραπτές εξετάσεις, μόνο με συνέντευξη στο αντικείμενο στο οποίο επιθυμούν να ειδικευθούν και σύμφωνα με τη δυνατότητα απορρόφησης του γνωστικού αντικειμένου.

Γ) Ειδικές προβλέψεις

Αλλοδαποί υπότροφοι του Ι.Κ.Υ. και άλλων φορέων περιορισμένης (συνήθως δεκάμηνης) διάρκειας εγγράφονται στο ΠΜΣ χωρίς περαιτέρω διαδικασία, εφόσον μέλος ΔΕΠ δηλώσει επίσημα ότι αποδέχεται την επίβλεψη ενός εκάστου για το διάστημα που διαρκεί η υποτροφία. Γίνονται δεκτοί μόνο για το διάστημα ισχύος της υποτροφίας τους. Οι σπουδαστές αυτοί λαμβάνουν βεβαίωση παρακολούθησης των μαθημάτων.

Υποψήφιοι προερχόμενοι από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντάσσονται στις αντίστοιχες κατηγορίες των Ελλήνων υποψηφίων, όπως περιγράφονται ανωτέρω (πτυχιούχοι Τμημάτων Ιστορίας και Αρχαιολογίας και Πτυχιούχοι άλλων Τμημάτων), με τις αντίστοιχες υποχρεώσεις.

Υποψήφιοι προερχόμενοι από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεούνται επιπλέον να προσκομίσουν μαζί με την αίτησή τους την αναγνώριση της ισοτιμίας του πτυχίου βασικής εκπαίδευσης από το Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.

Όσοι από τις παραπάνω κατηγορίες (υπότροφοι του Ι.Κ.Υ., αρχαιολόγοι υπάλληλοι της Ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, υπότροφοι του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, πτυχιούχοι άλλων Τμημάτων, αλλοδαποί πτυχιούχοι, κάτοχοι μεταπτυχιακών διπλωμάτων ομοταγών ιδρυμάτων) ενταχθούν στο πρόγραμμα δεν συνυπολογίζονται στον αριθμό των εισακτέων.

Μεταπτυχιακοί σπουδαστές-υπότροφοι προγραμμάτων κινητικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή συναφών ρυθμίσεων είναι δυνατόν να πραγματοποιούν, ύστερα από απόφαση της ΣΕΜΣ, τμήμα των σπουδών τους εντασσόμενοι ως υπεράριθμοι στο πρόγραμμα. Αντιστοίχως, σπουδαστές του προγράμματος του Τμήματος, που εξασφαλίζουν υποτροφία κινητικότητας ή άλλη, μπορούν να πραγματοποιήσουν τμήμα των σπουδών τους σε Πανεπιστήμιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε άλλο Πανεπιστήμιο με το οποίο έχει πρόγραμμα συνεργασίας το Πανεπιστήμιο Αθηνών ύστερα από απόφαση της ΣΕΜΣ.

6. Φοίτηση

Ως επόπτες ορίζονται μέλη ΔΕΠ που συμμετέχουν στο ΠΜΣ και προσφέρουν στη διάρκεια των 4 ή των 6 εξαμήνων ένα τουλάχιστον σεμιναριακό μάθημα. Οι επόπτες επιλέγονται από την επιτροπή των εισαγωγικών εξετάσεων.

Οι σπουδαστές είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν ανελλιπώς και να ακολουθούν τους κανονισμούς του κάθε σεμιναριακού μαθήματος και τις οδηγίες του διδάσκοντος. Σπουδαστής που θα απουσιάσει πέραν των τριών συναντήσεων σε κάθε σεμιναριακό μάθημα χάνει το δικαίωμα της παρακολούθησής του. Οι σπουδαστές παρακολουθούν και τις διαλέξεις ή τις επιστημονικές συναντήσεις που οργανώνει η επιτροπή του προγράμματος. Τέλος, οι σπουδαστές, για λόγους ειδικής ενημέρωσης που επιβάλλει η κατεύθυνση σπουδών και με τη σύμφωνη γνώμη του επόπτη, είναι δυνατόν να παρακολουθήσουν και ειδικά προπτυχιακά μαθήματα σε άλλα Τμήματα του αυτού ή άλλου ΑΕΙ. Η παρακολούθηση προπτυχιακών μαθημάτων δεν υποκαθιστά σε καμία περίπτωση τα μεταπτυχιακά σεμινάρια.

Κάθε σεμιναριακό μάθημα ολοκληρώνεται με την προφορική παρουσίαση και την έντυπη υποβολή εργασίας έκτασης 5.000-8.000 λέξεων. Η εργασία παραδίδεται έως ένα μήνα μετά την ολοκλήρωση του σεμιναρίου και ο βαθμός κατατίθεται σε ηλεκτρονικό βαθμολόγιο που τηρεί η Γραμματεία, σύμφωνα με χρονοδιάγραμμα που ορίζει η ΣΕΜΣ. (π.χ. 15 Μαΐου για το χειμερινό εξάμηνο και 30 Σεπτεμβρίου για το εαρινό εξάμηνο). Μετά την παρέλευση των προβλεπόμενων ημερομηνιών δεν υπάρχει δυνατότητα βαθμολόγησης. Για να θεωρηθεί επιτυχής η παρακολούθηση σεμιναρίων ορίζεται ως βάση ο βαθμός επτά (7).

Από το σύνολο των σεμιναριακών μαθημάτων τα τέσσερα (4) πρέπει να προέρχονται από τον κατάλογο των μαθημάτων της ειδίκευσης, στην οποία έχει εγγραφεί ο σπουδαστής, ή συγγενών ειδικεύσεων, σύμφωνα με την πρόταση του επόπτη, ή από μαθήματα της ίδιας ειδίκευσης σε ομοταγές αναγνωρισμένο ίδρυμα της αλλοδαπής στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα υπόλοιπα δύο (2) σεμινάρια μπορούν να επιλέγονται από άλλες ειδικεύσεις του ΠΜΣ του Τμήματος ή άλλου πανεπιστημιακού Τμήματος ή αναγνωρισμένου ερευνητικού Κέντρου, με τη σύμφωνη γνώμη του επόπτη καθηγητή εφόσον εξασφαλίζεται η αντιστοιχία των πιστωτικών μονάδων (ECTS).

Στα γνωστικά αντικείμενα της Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης ενδείκνυται το ένα (1) από τα σεμινάρια να αποτελεί πρακτική άσκηση στο πεδίο, σε μουσείο ή σε ερευνητικό κέντρο, η οποία θα γίνεται κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών, με την επίβλεψη και την καθοδήγηση του επόπτη. Η άσκηση αυτή μπορεί να πραγματοποιείται στην πανεπιστημιακή ανασκαφή, σε συνεννόηση με τα επικεφαλής μέλη ΔΕΠ, ή σε φορείς της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Με το πέρας της πρακτικής άσκησης ο μεταπτυχιακός φοιτητής οφείλει να εκπονήσει και να παραδώσει εργασία σε γραπτή μορφή η οποία βαθμολογείται από τον επόπτη.

Υπάρχει επίσης η δυνατότητα ένα από τα σεμινάρια να έχει τη μορφή «ελεύθερης σεμιναριακής εργασίας» και να σχετίζεται με θέμα εξειδικευμένο, το οποίο δεν προσφέρεται στο Πρόγραμμα των σεμιναρίων του Τμήματος, αλλά αφορά τα ειδικά ερευνητικά ενδιαφέροντα του σπουδαστή. Εν προκειμένω ως επόπτης μπορεί να ορισθεί μέλος ΔΕΠ του Τμήματος ή εξειδικευμένος εξωτερικός συνεργάτης. Ο επόπτης της «ελεύθερης σεμιναριακής εργασίας» παρακολουθεί την εργασία του μεταπτυχιακού φοιτητή ανελλιπώς και συναντάται μαζί του ανά 15ήμερο. Η εργασία παρουσιάζεται γραπτή και ολοκληρωμένη σε ειδικό σεμινάριο στο τέλος του εξαμήνου. Σημειωτέον ότι τα μαθήματα των εξωτερικών συνεργατών του ΠΜΣ εντάσσονται στο πρόγραμμα του ΠΜΣ του Τμήματος ύστερα από έγκριση της ΣΕΜΣ.

7. Ολοκλήρωση των σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης ολοκληρώνεται σε δύο έτη για τους σπουδαστές διετούς πλήρους παρακολούθησης ή σε τρία για τους μερικής παρακολούθησης. Είναι δυνατόν να δοθεί αναστολή σπουδών ενός εξαμήνου για εξαιρετικά σοβαρούς λόγους (ασθένεια, οικογενειακούς λόγους, στράτευση κ.ά.) με τη σύμφωνη γνώμη του επόπτη σπουδών και της ΣΕΜΣ. Όσοι σπουδαστές δεν ολοκληρώσουν την φοίτησή τους σε δύο ακαδημαϊκά έτη (για την πλήρη φοίτηση) ή σε τρία ακαδημαϊκά έτη (για την μερική φοίτηση) διαγράφονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 («Διοίκηση»)

Το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης ολοκληρώνεται με τη συγγραφή Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας (ΜΔΕ). Η ΜΔΕ πρέπει να έχει καταρτισθεί σύμφωνα με την επιστημονική μεθοδολογία του γνωστικού αντικειμένου, να περιλαμβάνει προσωπική συμβολή του γράφοντος στην έρευνα και να καταδεικνύει τη συνθετική του ικανότητα. Η έκταση της ΜΔΕ ορίζεται μεταξύ 25.000-35.000 λέξεων περιλαμβανομένων των σημειώσεων, όχι όμως της βιβλιογραφίας, λοιπών πινάκων και εικονογράφησης[7].

Κατά την ανάθεση του θέματος της ΜΔΕ στον φοιτητή ο επόπτης οφείλει να προτείνει στη ΣΕΜΣ τα ονόματα του Β΄ και Γ΄ βαθμολογητή και να ζητήσει την έγκρισή τους. Τα δύο αυτά μέλη της τριμελούς επιτροπής οφείλουν να είναι μέλη ΔΕΠ ή ΕΠ ή ερευνητές των βαθμίδων Α΄, Β΄, Γ΄, οι οποίοι είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος. Τα μέλη της επιτροπής πρέπει να έχουν συναφή επιστημονική ειδικότητα με το γνωστικό αντικείμενο του προγράμματος (άρθρο 5, §4, του Ν. 3685/2008). Η τριμελής επιτροπή επικυρώνεται από τη ΓΣΕΣ του Τμήματος.

Όταν ο σπουδαστής ολοκληρώσει τη διπλωματική εργασία του, την καταθέτει στον επόπτη του καθώς και στα λοιπά δύο μέλη της επιτροπής σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Η κατάθεση πρέπει να γίνεται τουλάχιστον δύο μήνες πριν από την ολοκλήρωση του χρόνου φοίτησης του σπουδαστή. Η βαθμολογία της ΜΔΕ προκύπτει από τον μέσο όρο των βαθμών των τριών βαθμολογητών. Σε περίπτωση απόκλισης των τριών βαθμών επιλαμβάνεται του θέματος η ΣΕΜΣ.

Ο τελικός βαθμός του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης προκύπτει με ποσοστό 50% από το βαθμό στις έξι σεμιναριακές εργασίες και 50% από το βαθμό της διπλωματικής εργασίας. Οι διπλωματικές εργασίες αξιολογούνται με βαθμό της κλίμακας από 7 (επτά) έως 10 (δέκα) με ενδιάμεσες διαβαθμίσεις. Επιτυχής θεωρείται η αποφοίτηση με συνολικό βαθμό όχι χαμηλότερο του 7 (επτά)[8]. Η συνεκτίμηση της επιτυχούς παρακολούθησης των σεμιναρίων και της ΜΔΕ οδηγεί στη χορήγηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης. Οι σεμιναριακές εργασίες αντιστοιχούν προς 15 πιστωτικές μονάδες (ECTS) η καθεμία και η ΜΔΕ προς 30. Το σύνολο των Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) που απαιτούνται για την απόκτηση του ΜΔΕ ανέρχονται σε 120. Η αποφοίτηση ολοκληρώνεται με την ορκωμοσία του σπουδαστή και την απονομή αντιγράφου του μεταπτυχιακού διπλώματος, η οποία πραγματοποιείται τον Ιανουάριο, τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο κάθε έτους.

Πριν από την ορκωμοσία ο υποψήφιος υποχρεούται να καταθέσει στη Γραμματεία του ΠΜΣ τον τίτλο και την περίληψη της διπλωματικής εργασίας του στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα (έκτασης 400 λέξεων για κάθε περίληψη), προκειμένου να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Τμήματος καθώς και ένα αντίτυπο της διπλωματικής του εργασίας.

Ανά διετία προβλέπεται οργάνωση μιας τουλάχιστον ημερίδας ανά γνωστικό αντικείμενο, κατά την οποία παρουσιάζονται με μορφή ανακοινώσεων οι ΜΔΕ, καθώς και τα προσωρινά συμπεράσματα διδακτορικών διατριβών που είναι σε εξέλιξη. Η ημερίδα αυτή είναι δημόσια και γνωστοποιείται, με κατάλληλο τρόπο, στα μέλη της αντίστοιχης επιστημονικής κοινότητας.

8.Πρόγραμμα σεμιναρίων ανά γνωστικό αντικείμενο

Το πρόγραμμα των προσφερόμενων σεμιναρίων διαμορφώνεται ανά γνωστικό αντικείμενο ως ακολούθως. Δεν υφίσταται σχέση προαπαιτούμενου μεταξύ των μαθημάτων διαφορετικών εξαμήνων.

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

[1] Για την επίσημη ένταξη της ειδίκευσης «Οθωμανική Ιστορία» στο ΠΜΣ Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ αναμένεται η έκδοση ΦΕΚ.

[2] Ν.3685/2008, Άρθρο 5

§1.Α) Τη διδασκαλία των μαθημάτων και τις ασκήσεις στα ΠΜΣ μπορούν να αναλαμβάνουν: Αα) Μέλη ΔΕΠ ή ΕΠ του οικείου Τμήματος ή άλλων Τμημάτων του ίδιου ή άλλου ΑΕΙ, αποχωρήσαντες λόγω ορίου ηλικίας καθηγητές, επισκέπτες καθηγητές, ειδικοί επιστήμονες ή διδάσκοντες βάσει του ΠΔ 407/1980 (ΦΕΚ 112 Α΄), οι οποίοι είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος.

Αβ) Ερευνητές αναγνωρισμένων ερευνητικών ιδρυμάτων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, οι οποίοι είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος και έχουν επαρκή επιστημονική συγγραφική ή ερευνητική δραστηριότητα.

Αγ) Επιστήμονες αναγνωρισμένου κύρους, οι οποίοι διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις ή σχετική εμπειρία στο γνωστικό αντικείμενο του ΠΜΣ.

Β) Με απόφαση της ΓΣΕΣ μπορεί να ανατίθεται επικουρικό έργο σε διδάσκοντες βάσει του ΠΔ 407/1980 ή σε Καθηγητές Εφαρμογών των ΤΕΙ και της ΑΣΠΑΙΤΕ, οι οποίοι κατέχουν τα εκ του νόμου προβλεπόμενα προσόντα, εφόσον η δυνατότητα αυτή προβλέπεται στον κανονισμό του ΠΜΣ.

§2. Τα μέλη ΔΕΠ και ΕΠ δεν επιτρέπεται να απασχολούνται αποκλειστικά σε ΠΜΣ, όπως ειδικότερα ορίζεται στον Κανονισμό.

§4. Για κάθε μεταπτυχιακό φοιτητή, ο οποίος παρακολουθεί ΠΜΣ που απονέμει ΜΔΕ, ορίζεται από τη ΓΣΕΣ, ύστερα από πρόταση της ΣΕΜΣ, ένα μέλος ΔΕΠ [όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 27 του Ν. 3794/2009] ή Ε.Π. ως επιβλέπων. Η ΣΕΜΣ και ο επιβλέπων έχουν την ευθύνη της παρακολούθησης και του ελέγχου της πορείας των σπουδών του μεταπτυχιακού φοιτητή. Ερευνητές αναγνωρισμένων ερευνητικών ιδρυμάτων, οι οποίοι είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος, ή άλλα μέλη ΔΕΠ ή ΕΠ μπορεί να ορίζονται συνεπιβλέποντες του μεταπτυχιακού φοιτητή. Για την εξέταση της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας ορίζεται από τη ΓΣΕΣ του Τμήματος τριμελής επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν ο επιβλέπων και δύο (2) άλλα μέλη ΔΕΠ ή ΕΠ ή ερευνητές των βαθμίδων Α΄, Β΄, ή Γ΄, οι οποίοι είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος. Τα μέλη της επιτροπής πρέπει να έχουν την ίδια ή συναφή επιστημονική ειδικότητα με το γνωστικό αντικείμενο του προγράμματος.

[3] Οι φοιτητές που κάνουν για σοβαρούς λόγους χρήση του δικαιώματος της εξάμηνης αναστολής των σπουδών τους δεν προσμετρώνται στους ενεργούς.

[4] Το επίπεδο επάρκειας των ξένων γλωσσών αντιστοιχεί στις απαιτήσεις που προϋποτίθενται κατά την κινητικότητα των φοιτητών στο πλαίσιο του προγράμματος ERASMUS http://www.interel.uoa.gr/erasmus/sp/sm/kritiria.html

[5] Οι ακριβείς ημερομηνίες διαμορφώνονται σύμφωνα με τις εργάσιμες μέρες του τρέχοντος ημερολογιακού έτους και αναφέρονται στην προκήρυξη που δημοσιεύεται κάθε έτος.

[6] Βλ. παραπάνω υποσημείωση 3.

[7] Ειδικότερα ορίζεται ότι το κείμενο θα πρέπει να είναι γραμμένο σε μέγεθος γραμματοσειράς 12΄΄ το κυρίως κείμενο και 10΄΄οι σημειώσεις, σε 1,5 διάστιχο το κυρίως κείμενο και μονό οι σημειώσεις. Με απόφαση της ΓΣΕΣ ορίζεται η γλώσσα συγγραφής της ΜΔΕ (Ν. 3685/2008, άρθρο 9, § 4γ).

[8] Οι διαβαθμίσεις ορίζονται ως εξής: 7-8,49=Λίαν Καλώς, 8,50-10=Άριστα.